आद्रक पिक लागवड तंत्रज्ञान

तज्ञ लेख

फार्मराईज टीम, Nov 23, 2021

आले हे भारतातील महत्त्वाचे मसाला पिक आहे. आले हे पीक औषधी उपयोगात खूप मूल्यवान आहे. आले पिकामध्ये विविध जीवनसत्त्वे आणि खनिजे द्रवे असतात. सुक्या आल्याचा वापर तेल, ओलिओरेसिन, सार, शीतपेय, नॉन-अल्कोहोलिक पेये तयार करण्यासाठी केला जातो. भारत हा सर्वात मोठा उत्पादक आहे आणि 50 पेक्षा जास्त देशांमध्ये निर्यात करतो.

लागवडीची वेळ

आले पिकाची लागवड एप्रिल-मे च्या सुरुवाती करावी. परंतु सर्वोत्तम वेळ म्हणजे एप्रिलच्या मध्यभागी जेव्हा जमिनीत पुरेसा ओलावा असणे गरजेचे हाये.

माती आणि हवामान

आले हे एक उष्णकटिबंधीय पीक आहे ज्याला उबदार आणि दमट हवामान आवश्यक आहे. कंदाच्या वाढीसाठी थंड आणि कोरडे हवामान सर्वोत्तम आहे. आले पिकासाठी पाण्याचा निचरा होणारी, चिकणमाती, असलेली जमीन आल्याच्या लागवडीसाठी निवडावी.

जमीन तयार करणे

आले पीक लागवडीसाठी दोन वेळा शेत नांगरणी करून नंतर पाळी घालून घ्यावी. उत्तम कुजलेला शेणखत १.५-२ टन/ प्रति एकर जमिनीमध्ये टाकावा. पावसावर आधारित पीक लागवडीसाठी, आले लागवडीसाठी जमिन 1 मीटर रुंदी आणि लांबी 3-6 मीटर आणि 15 सेमी उंचीचे बेड तयार करून घ्यावे. पाणी निचरून जाण्यासाठी बेडमध्ये 30 सेमी अंतर ठेवावे.

लागवडीसाठी लागणारे बियाणे : - 1 एकर लागवडीसाठी 900 - 1000 किलो बियाणे गरजेचे आहे. बियाणे कीड आणि रोगांपासून मुक्त असणे गरजेचे आहे.

Ginger is an important spice crop of the India . It very high value in medicinal uses and ginger provides a variety of vitamins and minerals. Dry ginger is used for the manufacture of oil, oleoresin, essence, soft drink, non-alcoholic beverages. India is the largest producer and exporter to more than 50 countries.

बिजप्रक्रिया

आले पिकासाठी बीजप्रक्रिया लवकर उगवण करण्यास मदत करते आणि बुरशीजन्य रोग आणि किडीं पासून संरक्षण करते. पेरणीपूर्वी बियाणे डायथेन एम-45@ 1 ग्रॅम/लिटर पाण्यात मिसळून बियाण्यांवरही प्रक्रिया करावी.

आले पिकासाठी लागणारे खते

आले पिकासाठी चांगले उत्पादन घेण्यासाठी भरपूर खतांची आवश्यकता या पिकासाठी लागते. शेत तयार करताना, 2-3 टन शेणखत प्रति एकर जमिनीत मिसळावे. एन पी के @ 50:40:40 किलो /एकर रासायनिक खतांच्या स्वरूपात वापरावे. 1/3 नायट्रोजन आणि स्फुरद आणि पोटॅशियमची पूर्ण मात्रा लागवडीच्या वेळी देणे गरजेचे आहे . 1/3 नत्र लागवडीनंतर 45 दिवसांनी आणि उर्वरित 1/3 नत्र लागवडीनंतर 90-95 दिवसांनी टाकावे.

लागवडीची पद्धत

बिट्स म्हणून ओळखल्या जाणार्‍या आले पिकाच्या शेंगा लागवडीसाठी 25-30 ग्रॅम वजनाचे 4-5 सेमी लांबीचे तुकडे लागवडीसाठी वापरावे. आल्याच्या शेंगापासून राइझोम पासून वेगळे केले जातात. आल्यासाठी 30 सेमी X 25 सेमी अंतर योग्य असते. आले पिकाच्या शेंगा 4-5 सेंमी खोल सरी मध्ये लागवड करून माती मध्ये झाकून घ्या.

खुरपणी

पहिल्या 4-6 आठवड्यांत हाताने खुरपणी करून शेत स्वच्छ ठेवावे. तणांच्या तीव्रतेनुसार, चांगले उत्पादन घेण्यासाठी 3-4 वेळा खुरपणी करावी.

माती लावणे

आले पिकाची तंतुमय मुळे तुटून जाऊ नये यासाठी झाडांच्या सभोवताली माती खुरपाच्या साहाय्याने झाडाला माती लावणे गरजेचे आहे. कंदा जवळील माती भुसभुशीत बनते आणि कंदाची योग्य वाढ होण्यास मदत होते . आले पिकामध्ये चांगल्या वाढीसाठी किमान दोन वेळा माती लावून घेणे आवश्यक आहे.

Soil & Climate

आले पिकाचे संरक्षण

कुर्ताडणारी अळी, खवले कीड आणि मावा हे सामान्य आले पिकातील किड आहे, परंतु त्यांच्यामुळे जास्त नुकसान होत नाही. पानावरील ठिपके, कंद कुजणे आणि जिवाणूजन्य मर हे काही प्रमुख रोग आहेत.

मऊ सड

आले पिकामध्ये मऊ सडेचा प्रादुर्भाव खोडाच्या जवळ मातीलगतच्या भागात जास्त होतो. प्रादुर्भाव ग्रस्थ खोड पाण्यात भिजल्यासारखी दिसते.शेवटच्या टप्प्यावर मुळांमध्ये प्रादुर्भाव दिसून येतो.पानांचे टोक हलके पिवळे पडते,जे हळूहळू पानांवर पसरतात.

जिवाणूजन्य मर

पाण्यात भिजल्या सारखे ठिपके खोडाजवळ दिसून येतात. पहिले ठळक लक्षण म्हणजे खालच्या पानांच्या शिरा खालच्या दिशेने झुकतात. सर्वात खालच्या पानांपासून पिवळे पडणे सुरू होते आणि हळूहळू वरच्या पानांपर्यंत वाढते. वाढीच्या अवस्थेत, गंभीर पिवळे होणे आणि कोमेजणे ही लक्षणे दिसून येतात.

Land preparation:-

पानांवरील डाग

हा रोग पाण्याने भिजल्या सारख्या ठिपक्यापासून सुरू होतो आणि नंतर गडद तपकिरी मार्जिन सारखा दिसून येतो आणि पिवळ्या ठिपका पांढरा ठिपका सारखा दिसतो. प्रादुर्भाव मोठा होतो आणि लगतचे घाव एकत्र होऊन नेक्रोटिक भाग तयार होतात.

बुरशीजन्य मर

प्रादुर्भाव ग्रस्थ झाडे पिवळी दिसुन त्यांची वाढ खुंटते. खालच्या पानांपासून पिवळी पणा सुरू होतो. प्रादुर्भाव हळूहळू मरतात. संक्रमित झाडे आणि कंद तपकिरी दिसून येतात.

खोड किड

खोड कीड अद्रक पिकामध्ये सर्वात जास्त नुकसान करतात.खोड किडीचा प्रादुर्भाव झालेल्या झाडांच्या पानांचा, देठांचा रंग पिवळा पडतो.

खोड कीड अद्रक पिकामध्ये सर्वात जास्त नुकसान करतात.खोड किडीचा प्रादुर्भाव झालेल्या झाडांच्या पानांचा, देठांचा रंग पिवळा पडतो.

Seed treatment induces early germination and prevents seed borne pathogens and pests. Before sowing. Seed rhizomes are also treated with Dithane M-45@ 1g/litre of water.

पाने गुंडाळणारी अळी :-

पाने गुंडाळणारी अळी पानांवर हल्ला करतात आणि पाने गुंडाळतात, जे ऑगस्ट आणि सप्टेंबर महिन्यात मोठ्या प्रमाणात प्रादुर्भाव दिसून येतो.

खवले कीड :-

प्रौढ (मादी) खवले रस शोषून घेतात आणि जेव्हा कंद जास्त प्रभावित होतात तेव्हा ते सुकतात आणि कोरडे होतात ज्यामुळे त्याच्या उगवण क्षमतेवर परिणाम होतो. प्रादुर्भावाच्या सुरुवातीच्या टप्प्यात, पांढऱ्या रंगाच्या कंदावर दिसतात आणि नंतर ते वाढतात.

टीप:- रोग आणि कीड नियंत्रणासाठी लेबेल क्लेम असलेली बुरशीनाशके आणि कीटकनाशके फवारा

टीप:- रोग आणि कीड नियंत्रणासाठी लेबेल क्लेम असलेली बुरशीनाशके आणि कीटकनाशके फवारा

आले काढणी

आले लागवडीनंतर 210-240 दिवसांत पूर्ण परिपक्व होते. मागणीनुसार आलेची काढणी १८० दिवसांनी सुरू करावी. तथापि, कोरडे आले तयार करण्यासाठी, परिपक्व कंद काढणी करावी, म्हणजे पाने पिवळी पडणे आणि सुकणे सुरू असताना काढणी करावी. कापणीच्या एक महिना अगोदर पाणी बंद करावे आणि कंद गठ्ठे कुदळ किंवा खोऱ्याच्या साहाय्याने काढावे.

उत्पन्न :- योग्य प्रकारे व्यवस्थापन केलेले पीक सरासरी ६-१० टन/एकर उत्पादन देते.