परत
किड नियंत्रणासाठी सापळे वापरणे हा पर्यावरण अनुकूल आणि स्वस्त पर्याय आहे. रासायनिक किडनाशकांच्या अनावश्यक अतिरिक्त वापरामुळे पीकांची गुंतवणूकीची किंमत वाढते आणि यामुळे मातीचे आरोग्य तसेच मानवी आरोग्यालाही नुकसान होते. किडकांमुळे आर्थिक नुकसान झाल्याशिवाय रसायने वापरली जाऊ नयेत.
जाळे अडकवण्यासाठी, मारण्यासाठी आणि कीटकांच्या नियंत्रणासाठी सापळे वापरले जातात. शेतातील विविध भागांमध्ये कीटकांची संख्या पाहून, कीटकनाशके फवारणीसाठी सर्वोत्तम वेळ ठरवता येते, तसेच काही विशिष्ट भाग चिन्हांकित केले जाऊ शकतात जेथे संपूर्ण शेतापेक्षा रासायनिक स्प्रे फवारणे आवश्यक आहे.
कीटक एखादा विशेष फेरोमोन, रंग, प्रकाश, अन्न किंवा आरामदायक आश्रयस्थानाकडे आकर्षित होतात. वापरलेल्या आमीषावर आधारित कीटक सापळे वेगवेगळ्या प्रकारचे असतात
फेरोमोन सापळे
फेरोमोन सापळे
आकर्षित करण्यासाठी फेरोमोन सापळे वापरले जातात.आपल्या साथीदाराला संभोगासाठी आकर्षित करण्यासाठी (लैंगिक फेरोमोन), धोक्यापासून इतर कीटकांनासावध करण्यासाठी, दिशा देण्यासाठी आणि स्वतःला एकत्रित करण्यासाठी फेरोमोन सोडले जाऊ शकतात. ज्या शेतात अळीमुळे नुकसान होते तेथे लैंगिक हार्मोन फार प्रभावी असतात. फेरोमोन सापळ्यात रबरी पट्टीवर एखादं आमीष किंवा मादीचा लैंगिक फेरोमोन नर कीटकांना आकर्षित करण्यासाठी वापरला जातो.
नर किड अडकतात आणि बाहेर मादी संभोग आणि अंडी देण्यापासून रोखली जाते. फेरोमोन कृत्रिमरित्यातंबाखूचे सुरवंट, वांग्याचे फळ अळी आणि खोडकिडा, डायमंड बॅक पतंग, लष्करी अळी, शेंगकिडा, कोबी पतंग, वाटाण्याचा पतंग, बटाटा पतंग इत्यादी अनेक कीटकांसाठी फेरोमोन्स उपलब्ध आहेत.
भाजीपाला पिकांमध्ये फेरोमोन सापळे तसेच विविध सापळ्यांचा वापर
किड नियंत्रणासाठी सापळे वापरणे हा पर्यावरण अनुकूल आणि स्वस्त पर्याय आहे. रासायनिक किडनाशकांच्या अनावश्यक अतिरिक्त वापरामुळे पीकांची गुंतवणूकीची किंमत वाढते आणि यामुळे मातीचे आरोग्य तसेच मानवी आरोग्यालाही नुकसान होते. किडकांमुळे आर्थिक नुकसान झाल्याशिवाय रसायने वापरली जाऊ नयेत.
किड नियंत्रणासाठी सापळे वापरणे हा पर्यावरण अनुकूल आणि स्वस्त पर्याय आहे. रासायनिक किडनाशकांच्या अनावश्यक अतिरिक्त वापरामुळे पीकांची गुंतवणूकीची किंमत वाढते आणि यामुळे मातीचे आरोग्य तसेच मानवी आरोग्यालाही नुकसान होते. किडकांमुळे आर्थिक नुकसान झाल्याशिवाय रसायने वापरली जाऊ नयेत.
प्रकाश सापळे रात्रीच्या वेळी बाहेर येणाऱ्या आणि प्रकाशाकडे आकर्षित होणाऱ्या कीटकांसाठी चांगले असतात.प्रकाश स्रोत अतिनील प्रकाश, फ्लुरोसन्ट दिवे, पारा बाष्प दिवे, प्रकाश उत्सर्जन डायोड इत्यादि लष्करी अळी, किडे, पानावरचे तुडतुडे,झाडावरचे तुडतुडे खोडकिडे अशा हवेत उडणाऱ्या कीटकांविरुद्ध वापरले जातात.
खड्डा सापळे
खड्डा सापळे
भुई किड्यासारख्या जमिनीवर चालणाऱ्या कीटकांसाठी खड्डा सापळे वापरले जातात.माती खोदून छोटे छोटे खड्डे तयार केले जातात. छोटे डबे त्यात थोडे पाणी आणि डिटर्जेंट घालून तोंड उघडे ठेवून या खड्ड्यांत गाडले माती खोदून छोटे छोटे खड्डे तयार केले जातात. छोटे डबे त्यात थोडे पाणी आणि डिटर्जेंट घालून तोंड उघडे ठेवून या खड्ड्यांत गाडले जातात. जमिनीवरुन जाणारे कीटक त्यात पडतात आणि बाहेर येऊ शकत नाहीत.
आमीष सापळे
आमीष सापळे
विशिष्ट खाद्यपदार्थांकडे आकर्षित केलेल्या कीटकांसाठी आमीष सापळे वापरले जातात.सडलेल्या किंवा खराब झालेल्या फळांच्या वासांकडे आकर्षित होणाऱ्या फळांच्या माश्यांसाठी लहान छिद्र असलेल्या प्लास्टिकच्या बाटलीत अंशतः ऍपल सायडर व्हिनेगर किंवा गोमूत्र, सडलेले फळ किंवा डिटर्जेंट भरलेले मृत मासे भरुन ती झाडावर लटवतात. माश्या बरणी / बाटल्यांमध्ये येतात आणि बाहेर जाऊ शकत नाहीत.
जाळे अडकवण्यासाठी, मारण्यासाठी आणि कीटकांच्या नियंत्रणासाठी सापळे वापरले जातात. शेतातील विविध भागांमध्ये कीटकांची संख्या पाहून, कीटकनाशके फवारणीसाठी सर्वोत्तम वेळ ठरवता येते, तसेच काही विशिष्ट भाग चिन्हांकित केले जाऊ शकतात जेथे संपूर्ण शेतापेक्षा रासायनिक स्प्रे फवारणे आवश्यक आहे.
चिकट सापळे
चिकट सापळे
चिकट सापळे कीटकांना आवडणाऱ्या रंगाचा वापर करतात. रंगीत कार्डांवर गोंद चिकटवून ठेवतात आणि शेतातल्या वेगवेगळ्या भागात लटकवतात, पिसवा आणि पानांवरच्या तुडतुड्यांसाठी पिवळं कार्ड, हिरव्या रंगाचे कार्ड आणि पांढऱ्या माशीसाठी पिवळी नारंगी कार्डे वापरली जातात.
